У Віцебскім раёне калгасныя каровы знішчылі ўраджай фермера. Ён мае намер судзіцца з гаспадаркай

Як такое магло здарыцца і ці пакрыюць фермеру шкоду? У сітуацыі разбіраўся карэспандэнт «СБ Беларусь Сегодня».

Усё жыццё Алег Рамановіч працуе на зямлі. Працаваў намеснікам дырэктара на эксперыментальнай базе «Тулава». Пасля выхаду на пенсію атрымаў у сельсавеце 50 сотак зямлі. За яе апрацоўку ўзяліся ўсёй сям’ёй. Старэйшы сын Максім пайшоў па слядах бацькі, таксама стаў фермерам. З яго дапамогай на сямейным участку чатыры гады таму вырасцілі 60 тон капусты. Спадзяваліся і ў гэтым годзе атрымаць добры ўраджай.

Аднак, успамінае Алег Грыбанаў, як-то познім вечарам яму патэлефанаваў сусед:

— Распавёў, што каля нашага ўчастка, засеянага капустай і морквай, блукаюць дзве каровы. Турбуючыся за ўраджай, я папрасіў сыноў з’ездзіць і праверыць, што там адбываецца.

Калі сыны прыехалі да ўчастку каля вёскі Асеткі, за дзвесце метраў ад яго пасьвіўся статак, які належыць эксперыментальнай базе «Тулава». Каровы, па словах братоў, раўлі і кідаліся. Траву ўнутры загону, агароджанага электрапастуха, рагулі з’елі, вада знаходзілася з вонкавага боку электрычнай агароджы. Пастуха, які назіраў за каровамі, яны не знайшлі.

Пра ўбачанае сыны фермера паведамілі па тэлефоне галоўнаму заатэхніку «Тулава» Наталлі Машары. Яна паабяцала прыняць меры. А раніцай Грыбанавы даведаліся пра патраву свайго ўраджаю.

… Калі я прыехала на ўчастак з Алегам Раманавічам, агарод быў, як пасля артабстрэлу. Усюды валяліся абгрызеныя храпкі. А моркву глыбока ўтапталі ў зямлю капытамі, быццам яе малатком туды забівалі. Па словах фермера, калі б страчаны ўраджай ён прадаў на рынку або кірмашы ў абласным цэнтры, то змог бы зарабіць салідную суму. Ды і сіл выдаткаваных шкада. Расаду палолі ўсёй сям’ёй. Жонка і дзве маленькія ўнучкі дапамагалі.

Максім Грыбанаў кажа, што гэта не першы выпадак, калі рагулі эксперыментальнай базы пацкавалі фермерскі ўраджай:

— Улетку каровы з «Тулава» таксама вырваліся з загона і грунтоўна пацкавалі агуркі і капусту на маім участку ў 8 гектараў. У той раз са сваімі абавязкамі не справіўся нецвярозы пастух. Шкоды тады налічылі нашмат менш, чым было на самай справе.

Эксперыментальная база «Тулава» сваю віну прызнае. Праўда, з памерамі кампенсацыі, якую патрабуе фермер, у гаспадарцы ня згодныя. Пастух, як сцвярджае галоўны інжынер «Тулава» Ігар Коченков, знаходзіўся на месцы:

— Чаму каровы выбеглі з загону? Можа, электроограждение ня спрацавала з-за дажджу. А можа, парвалі яго. Вакол зямельнага ўчастка Грыбанава адсутнічае плот. Калі б ён быў, жывёлы не знішчылі б гародніну.

Па словах галоўнага эканаміста эксперыментальнай базы «Тулава» Марыны Салдаценкі, загон для жывёлы за дзень перамяшчаецца да дзесяці разоў, таму сцвярджаць, што каровы прагаладаліся, наўрад ці да месца:

— Аднаму пастуху складана справіцца са статкам у 200 жывёл. Тым не менш мы гатовыя ісці на міравую. І выплаціць пацярпеламу суму, якую вызначыла камісія. Гэта прыкладна 1,3 тысячы рублёў. Я выязджала на месца, бачыла качаны на фермерскай поле — маленькія і пустыя. Можа, ён, скарыстаўшыся момантам, спрабуе сваю ўраджайнасць завысіць?

Для вызначэння панесенай фермерам шкоды стварылі камісію. Складзены ёю акт падпісалі кіраўнікі «Тулава», а таксама незалежны аграном, намеснік дырэктара РУП «Віцебскі занальны інстытут сельскай гаспадаркі» НАН Андрэй Балыш.

Камісія пастанавіла, што з засеянага ўчастка ў 6 сотак можна было сабраць не больш за тону морквы. Жывёлы знішчылі 10 працэнтаў магчымага ўраджаю. Што тычыцца капусты, то, на думку членаў камісіі, яе наўрад ці б удалося вырасціць больш за 3 тон. Праўда, капусту каровы знішчылі цалкам.

Алег Грыбанаў з вердыктам камісіі не згодны. Лічыць, што мог бы зарабіць у два разы больш. А калі б пастухі ў «Тулава» як след выконвалі свае абавязкі, то і ўчастак агароджваць не прыйшлося б. Плот ж таксама немалых грошай варта. Сваю пазіцыю фермер мае намер адстойваць у судзе.

Меркаванне:

Лявонцій Клявец, выканаўчы дырэктар абласной асацыяцыі фермераў:

— У падобных выпадках ёсць два варыянты: пайсці на сусветную ці судзіцца. Калі пацярпелы мае намер ісці ў суд, рэагаваць трэба неадкладна. Неабходна знайсці панятых, засведчыць факт патраву ўраджаю, паведаміць пра яго ў сельсавет, жывёлагадоўчы комплекс або калгас, запрасіць камісію для ацэнкі шкоды і складання акту. Калі гэтага няма, наўрад ці ўдасца выйграць працэс.

Што тычыцца агароджы, то ні ў адным заканадаўчым акце не прапісана, што фермер абавязаны яго ўсталяваць. У нас у вобласці, напрыклад, ёсць фермерскія гаспадаркі па 50 гектараў. Уявіце, колькі будзе каштаваць плот для такога ўчастка!

Чытаць цалкам: Читать полностью: СБ Беларусь Сегодня